Зеро миллати дар тули таърих љафодидаи тољик дар раванди њастии худ ба ин гуна њодисаю воќеањои мудњишу дањшатбор борњо дучор шудааст.
Вале њељ яке аз ин њодисаю воќеањое, ки барои бадбахт сохтани мардуми роњандозї шуда буданд, ба мисли њаводиси хунину дањшатбори солњои 90-уми асри гузашта ва воќеањои баъдии алоќаманд ба онњо њамлаи нохалафона ва зарбаи љонкоњтар набуданд. Чунки миллати тўли њазор сол аз истиќлол ва соњидавлати мањруми тољик дар солњои 90-уми садаи ХХ ба истиќлолияти комили сиёсї расид. Њарчанд, ин гуна њаводис, ки њамеша бар зидди миллати тољику тољикият ба хотири даст наёфтан ба давлату давлатдорї аз љониби аљнабиён роњандозї карда мешуданд. Аммо, њаводиси солњои аввали соњибистиќлолї аз љониби бархе аз нафарони тангназару кўрдил ва манфиатљўю хиёнаткор рўйи кор омаданд.
Мардум худ хуб медонанд ва њељ љойи шарњу эзоњ њам нест, ки љанги шањрвандии тањмилии солњои 1992-1997 аз масљидњои њамонваќта, аз љониби рўњониён ва бо ташаббуси бевоситаи душманони дохилии миллат, ки дар зери ниќоби динии исломї ќарор доштанд, оѓоз шуда буд. Зеро аксар аъзои воломаќоми ТТЭ ҲНИ соли 2013 китоби ёддоштиеро ба хотири «30-солагии ташкилот»-ашон нашр карда, дар он бисёр сирру асрори хиёнаткорињову пинњонкорињои худро баён намудаанд. Аз љумла, тариќи пинњонї ва шабона љалб кардани мардуми ноогоњ ба ин созмон, наќшањои гуногуни робита бо дигар ањзоби сиёсии исломии мамолики хориља, љустуљўйи сарчашмањои маблаѓгузорї аз берун ва њоказо. Бо вуљуди ин ќадар сирру асрор, амалњои пинњонии нопок ва он ѓаразу хусуматњои нољавонмардонаи худро дар китоби дастаљамъонаашон ифшо кардан, боз њамеша кўшиш менамоянд, то худро дар назди дигарон, ки аз ин рафтору кирдори ношоистаашон ё огоњї надоранд ва ё ќисман огоњанд, мусичаи бегуноњ нишон дињанд. Чун дар ин гуна амалкарду коргирињои намояндагони созмони мазкур пурра хиёнат на танњо ба мењану миллат, балки худбохтагию бегонапарастї ба назар мерасад. Вале эшон боз ба гуфтаи мардуми мањаллї «њам ѓаррию њам пешхезї» ё «забони дўзду фоњиша њамеша дароз аст» амал карда, худро њар лањза сафед ва бегуноњ нишон додан мехоњанд.
Аммо халќи шарифи Тољикистон хуб медонад, ки ин ташкилот солњои 90-уми садаи ХХ чи бадбахтиеро ба сари миллати тољики овард, ки таъсираш то њол аз хонаводањои мардуми тољик, бахусус сокинони шањру навоњии водињои Вахшу Њисор аз байн нарафтааст. Дар њаќиќат нобуд кардани китобхона, мактабњо ва дигар муассисањои илмию таълимї ва фарњангию фароѓатї дар зењни мардум таъсир расониданд, ки он боиси паст рафтани сатњи саводнокї ва оќибмондагии низоми илму маориф гардид. Аз ин рў, мардуми тољикистонї њанўз њам фаромўш накардаанд, ки кї ба хонањояшон њуљум ва амволашонро торољ карду хонањояшонро сўхт ва аз дасти кї онњо ба кишварњои хориља гуреза шуданд. Имрўз низ мардуми одию бечора аз тарси рўњонию мулло, ки аксарияташон давомдињандагони кори он созмон њастанд, ба дод омадаанд. Масалан, дар ноњияи Масчоњи кўњї муллои аблање, ки вобастаи ТТЭ ҲНИ аст, ба хотири нарафтани муаллим ба намози љумъа хондани љанозаи писари ўро њаром гуфтааст.
Бо вуљуди ин њама бадбахтию нооромї, майдоншинию људоихоњї ва бегонапарастию худбохтагињоро ба сари миллати тољик овардани сарварони ваќти ташкилоти мазкур боз роњабарони бегонашудаи он, ки дар зери паноњангдагии хољагонашон умр ба сар мебаранд, њамеша худро аз ин њама дар канор гирифтан мехоњанд ва тамоми пешрафтњои имрўзаи кишвари моро нодида мегиранд. Илова бар ин, агар њар нафар аз њаќиќат сухан бикунад, ки роњбари кунунии ин созмон ва навозандагони дастаи њунарии вай барои кишвари Тољикистон њамин гуна хиёнатњоро раво диданд, эшон зуд барои нобуд кардани ин нафар фатво медињанду худро њаќбаљониб мебароранд. Вале халќ хуб дар ёд дорад, ки онњо чанд сол ќабл бо рафтору кирдорњои разилонаи худ Тољикистонро њамчун кишвари мустаќил ба њолати нобудї расониданд. Вале, хиради азалии миллати тољик ва фарњангпарварии мероси ниёгонамон сади роњи ин њама амалњои вањшиёнаи террористии эшон гардид. Хушбахтона имрўз, миллати мо бо азму иродаи ќавї ва рўњияи шикастнопазир дар фикри ободкорї ва шукуфоии кишвари мањбубамон буда, дигар фирефтаи дурўѓњо ва њангомањои шохдори ин дирижёр, навозандагони дастаи хиёнаткорона нахоњанд шуд.
Бо вуљуди ин њама зиштињо, бадбинињо, љангандозињо, хиёнатњо, майдонбозињо ва њоказо тамоми душманони миллати тољик, ки чун каждум аз дохили ин миллат сар бароварда буданд, бахшида шуданд. Санаи 27-уми июни соли 1997, ки аз ин рўзи фархунда соли равон 20 сол пур шуд, дар таърихи навини миллати тољик бо њарфњои зарин сабт мегардад. То ин санаи муќаддас миллати тољик дар дуроњаи байни обу оташ ќарор дошт, ки каме иштибоњ метавонист номи Тољикистонро њамчун кишвар аз байн барад. Дар ин рўз бахт ба рўйи миллати тољик хандиду офтоб аз паси абрњои сиёњи фазои Тољикистон нурпошї кард ва миллати љангзадаю чандпораи тољик ба вањдати комили миллї расид. Аз ин рўз ин љониб дар фазои кишвар сулњу субот њукмфармо гардида, гурезањо ба хонаи худ баргаштанд, вайронањои баъдиљангї барќарор шуданд ва зиндагии осоиштаи мардум таъмин карда шуд.
Вале, бо вуљуди ин бунёдкорию созандагињо ва пойдории сулњу субот боз њамон тоифаи одамон, ки њадафњои нопокашон эшонро ба маќсади ањриманонаю иблисона нарасонида буданд, њамеша ба њаёти осоиштаи мардум халал ворид менамуданд. Онњо намехостанд, ки фазои кишвар аз абрњои тираи сади рушду инкишоф ва тараќќиёт озод бошад, зеро ќалби онњо њамеша сиёњ буду чашмонашон хостори дидани манзарњои љангу вайрона. Бо њар роњу восита дар манотиќи мухталифи кишвар амалњои нопокашонро такрор менамуданд ва дар байни мардум нифоќу низоъро пањн мекарданд, то ки сокинони кишвар гумон накунанд, ин амали дасти онњост. Бузургтарин амали хиёнаткоронаи онњо муќовимати низомии моњи сентябри соли 2015 мебошад, ки бо дастуру тарњрезии роҳбари ТТЭ ҲНИ ва сарварии њољї-генерал анљом дода шуд. Ин амали онњо кўшиши табаддулоти њарбї буда, идомаи амалњои нољавонмардонаи солњои навадуми онњо ва хизмат ба хољагони хориљиашон мебошад. Чунин кирдори разилонаи ин ду душман ва хиёнаткорони миллат шањодат аз он медињад, ки онњо бо вуљуди ба маќоми баланди давлатї расидан, аз бахшишњои њукумат сўйитифода карда моликияти њангуфтро соњиб шуданд ва замину иншооту биноњои барзиёдро аз худ кардан, њанўз њам дасту дилро аз амалњои аблањона накашидаанд. Зеро барои онњо на миллату мењан, балки сухани хоља ва андешаи фармондењашон муњимтар аст. Агар эшон як заррае дар дил мењри ватан ва эњтиром ба арзишњои миллї медоштанд, њељ гоњ ба чунин аблањкорї ва хиёнаткорињо даст намезаданд. Азбаски барои онон манфиатњои шахсї ва фармудаи хоаљгон аз манфиатњои миллї ва њастии мењан муњимтар аст, бинобар ин чунин кирдорњои пастро рўйи кор оварданд.
Мањз њамин гуна фаъолият ва корбарии ин оќоро дарк карда, пеш аз њама њамњизбиёнаш аз сафи њузб даст кашиданд ва фаъолияти ташкилотњои њизбиро дар шањру навоњии кишвар ќатъ намуданд. Ин љаноби хиёнаткор аз боварии на танњои мардуми одии кишвар, балки њамњизбиёни худ баромада буд, бинобар ин дар интихоботи парлумонии соли 2015 натавонист курсии вакилиро ба даст орад. Чун дар интихобот шикаст хўрда, бо бањонаи табобат дар хориља, вале дар асл барои тарњрезии наќшаи табаддулоти њарбї моњи марти соли 2015 кишварро тарк гуфт. Вай медонист, ки гумоштааш њољї-генерал аз хати кашидааш берун намеравад, худи њамон сол, њангоми сафари Президенти кишвар ба хориља, фурсатро ѓанимат ёфта, ибтидои сентябри соли 2015 аввал ба Фурўдгоњи байналмилалии шањри Душанбе ва сипас ба чандин ШВКД-и ноњияњои атрофи шањр њамла овард. Њољї-генерал, ки шахсияти тасодуфї дар умури низомии кишвар буд, бо фармоиши бевоситаи хољааш чунин амалњоро анљом дода, љони худ ва љони чанд нафари дигарро аз байн бурд. Вале ин хиёнаткору манфиатљў њанўз њам зиндаю саломат дар хориља зери сарпарастї ва паноњандагии хољагонаш умр ба сар мебарад. Яъне, ў генерали хиёнаткорро барои расидан ба њадафњои нопок ва амалї гардидани маќсадњои ѓаразноки худ истифода кард. Чун маќомоти ќудратии кишвар зуд сади роњи ин ошўб шуда, онро пахш карданду генерали тасодуфї ва чанд тан аз њамроњонашро нобуд сохтанд, ин нафари хиёнаткор ба њадафаш нарасиду маќсадаш амалї нагашт ва ночор дар хориља боќї монд.
Њарчанд ў ва лабайгўйњояш кишварро тарк карданд ва њољї-генерал ва њамяроќонаш нобуд карда шуданд, вале њанўз њам зењнњои хиёнаткорону аљнабигароёнњо вуљуд доранд. Аз ин љост, ки мушкилии асосии љамъияти мо – мубориза бар зидди хуруфотпарастию ифротгарої ва баланд бардоштани љањонбинии илмию фањмиши дунявии мардум њанўз њам њалли худро пайдо накардааст. Аз ин рў, зењнњоро бо дониш ва андешањои илмию дунявї мусаллањ бояд кард, на аќидаю боварњои динию мазњабї.
Имрўз бошад, бархе аз рањгумзадањо ва кўрдилон, ки аз паси ањдофи нопоку муѓризонаи ТТЭ ҲНИ рафтанд, ба љазои љиноятї кашида шуданд ва дар зиндон ќарор доранд. Вале роҳбарашон дар кишварњои рушдёфта ва тараќќикарда машѓули тиљорату корњои шахсии худ буда, њељ дар фикри онон нестанд. Танњо ба хотири наозурдани ќалби собиќ «њамсафон»-аш онњоро аламбардорї мекунад. Ва њамон 5 дафтаре, ки созмони мазкур дар Варшава, Берлин, Вена ва ду шањри дигар Аврупо боз кардааст, ки ба љуз рушди тиљроати худи ў наќши дигаре надоранд. Он афроде, ки дар ин «дафтарњои хусусї»-и вай фаъолият менамоянд, ќурбони манфиатњои ў ё мисли дигар аъзои собиќи њизби кисагиаш фирефтаи ваъдањои сароби ин нафар мешаванд.
Њамин тавр, набояд аз паси суханони сароби ин фард рафт ва ба гуфтањои ў амал кард, зеро барои вай на миллат ќадр дораду на мењан. Барои ў танњо ва танњо манфиатњои шахсї, њадафњои нопок ва каломи хољагонаш дар мадди аввал аст. Боќї ќазоват ба хонандаи закї ва њушёру бедори ин сатрњост…
Нодири ЌОДИР,
тањлилгари масоили иқтисодӣ